Folaat (5-MTHF) is de biologisch actieve vorm van Foliumzuur. Er zijn twee soorten biologisch actief folaat:
De mogelijke beginverergering van Folaat (5-MTHF) kan zeer ernstig zijn. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden. Er kan een zware beginverergering optreden die niet alleen betrekking heeft op de bestaande klachten maar ook nieuwe klachten kan veroorzaken.
Veel voorkomende klachten van folaat suppletie1 zijn:
Als u Folaat (5-MTHF) inneemt is het belangrijk om rustig aan te beginnen met porties van 100mcg, eenmaal daags. We raden u ten zeerste aan dit in overleg met een therapeut te doen.
Voor folaat word op dit moment eenzelfde bovengrens als voor foliumzuur aangehouden:
Leeftijd | Bovengrens (mcg per dag) |
---|---|
0-5 maanden | 85 |
6-11 maanden | 130 |
1 tot 3 jaar | 200 |
4 tot 8 jaar | 350 |
9 tot 13 jaar | 600 |
14 tot 18 jaar | 900 |
19 tot >70 jaar | 1000 |
Zwanger | 1000 |
Borstvoedend | 1000 |
De optimale dagelijkse inname verschilt per persoon en kan ook op 100mcg verschil betekenen tussen een positieve en een negatieve reactie op folaat. Het kan zo zijn dat u goed reageert op 400mcg per dag en klachten krijgt bij 500mcg per dag.
Het is dus belangrijk om een optimale dagwaarde in te stellen. Begin met dagelijks 100mcg en houd het klachtenbeeld in de gaten. Mocht dit erger worden, dan kunt u zonder problemen een week stoppen met de toediening van folaat voordat u deze weer doorzet. Als de symptomen als ernstig worden ervaren neem direct contact op met uw behandelend arts.
Mocht het klachtenbeeld na een week niet verergerd zijn door de folaat, dan kunt u over gaan op 200mcg dagelijks. Mocht het klachtenbeeld ook daarbij niet verergerd zijn kunt u over gaan naar 300mcg. Deze wekelijkse verhoging, bij geen klachtenbeeld, is aan te houden tot de optimale dagwaarde gevonden is. Hou daarbij rekening met de bovengrens. Bij een te hoge inname zal het klachtenbeeld weer naar voren komen en zal eventueel na een stop de lagere inname aangehouden kunnen worden als optimale dagelijkse inname. Het lichaam staat echter nooit stil, zeker niet tijdens de behandeling. Hierdoor kan de optimale dagelijkse inname natuurlijk ook in de loop van tijd veranderen.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de omzetting van Foliumzuur en voedsel-Folaten naar actief Folaat bij ongeveer de helft van de Europese bevolking niet optimaal is.4
Dit heeft te maken met een gen-defect genaamd C677T in het MTHFR-gen. Het MTHFR-gen is nodig om foliumzuur om te zetten in actief folaat. Met gen-defect C677T wordt de activiteit van het MTHFR-gen verminderd met 30 tot 45%.4 Dit betekent dat het langer duurt voor het lichaam om foliumzuur en voedsel-folaten om te zetten in actief folaat. In Nederland heeft ongeveer 40% van de bevolking last van gen-defect C677T. 4,5,6,7,9,10 Dit hoeft geen negatieve effecten te hebben maar kan een reden zijn voor bestaande klachten.
Een ander veel voorkomend gen-defect in het MTHFR-gen is: A1298C. Bij dit gen-defect wordt de activiteit van het MTHFR-gen verminderd met 10 tot 32%.4
Als je last hebt van beide gen-defecten dan wordt de activiteit van het MTHFR-gen verminderd met 60 tot 70%.11 Tussen van 5 en 10% van de bevolking schijnt last van beide gen-defecten. Een vaak-voorkomende bijwerking van beide gen-defecten is een hoge homocysteïne-waarde.4
Een hoge homocysteïne-waarde beschadigt de binnenkant van de bloedvaten, wat kan leiden tot een aanzienlijk hoger risico op12,13:
FIGUUR 1 Omzetting Folaten, Vitamine B12 en Homocysteïne 17, 18, 19, 20, 21
Gebruik je alleen vitamine B12 maar geen Folaat of Foliumzuur dan zakt de waarde van Folaat. Andersom, al zou je alleen folaat of foliumzuur gebruiken dan zakt de waarde van vitamine B12. Als je niet voldoende Folaat of vrije Cobalamine hebt, dan staat het hele proces stil en zal de Homocysteïne-waarde stijgen. 17
Methylcobalamine B12 hoeft niet door het lichaam omgezet te worden om bruikbaar te zijn en is dus een zekere aanvulling voor vitamine B12.Ook Folaat (5-MTHF) hoeft niet omgezet te worden door het lichaam en is een zekere aanvulling.17
De samenwerking tussen Folaat en Vitamine B12 zorgt er ook voor dat de Folaat (5-MTHF) omgezet wordt in Tetrahydrofolaat. In de stappen dat Tetrahydrofolaat weer omgezet wordt naar Folaat (5-MTHF) worden belangrijke bouwblokken voor DNA gemaakt namelijk: Purine & Pyrimidine.18
“Folaat” betekent “blad” in het Latijn. Folaat komt vooral voor in: donker gebladerde groene groenten, citrus vruchten, gedroogde bonen, erwten, lever, gevogelte, varken, schaaldieren, graan zemelen en andere volkoren producten.19 Wie een gevarieerd voedingspatroon heeft krijgt doorgaans genoeg folaat binnen.20
Zoals te zien is in FIGUUR 1, staan de folaten uit voedsel: Dihydrofolaat en Tetrahydrofolaat verder dan Foliumzuur op de lijst, wat een hogere bio-beschikbaarheid aangeeft.
Folaten uit voedsel hebben echter twee grote aandachtspunten:
Om het homocysteïne-gehalte naar beneden te brengen is Foliumzuur veel effectiever dan Folaat uit voedsel. Waar 200mcg Foliumzuur per dag de waarde van Homocysteïne na een maand met meer dan 1,5e punt naar beneden weet te brengen, brengt 200mcg Folaat uit voedsel deze waarde maar ongeveer een halve punt naar beneden. 26
Foliumzuur wordt omgezet in de Lever naar de natuurlijke Folaatvormen: Dihydrofolaat en uiteindelijk naar Tetrahydrofolaat. 27
Een gedeelte van de Foliumzuur in de lever wordt uitgescheiden via de gal maar het meeste wordt opnieuw opgenomen via de enterohepatische cyclus. 25, 28
Foliumzuur en interacties met andere stoffen26:
Folinezuur is een actievere vorm van Foliumzuur, maar is nog steeds afhankelijk van het MTHFR-gen om omgezet te worden in Folaat (5-MTHF). 20
UMFA’s staan voor ongemetaboliseerde foliumzuren. Deze kunnen voorkomen in verschillende vormen. Maar over het algemeen komen ze voor in -supplement Foliumzuur-vorm en 5,10-Methylenetetrahydrofolaat-vorm.
5,10-Methylenetetrahydrofolaat wordt door het MTHFR-gen omgezet naar actief Folaat (5-MTHF). Een verminderde werking van het MTHFR-gen kan invloed hebben op het ontstaan van 5,10-Methylenetetrahydrofolaat UMFA’s.
UMFA’s lijken gecorreleerd te zijn met Foliumzuur inname maar deze correlatie is nog niet helemaal duidelijk, want Foliumzuur inname alleen kan niet alle verschillen in UMFA-niveaus verklaren.31,32,33 Een mogelijke aanwijzing voor deze onduidelijkheid is dat het wellicht ook om een balans gaat met vitamine B12.34
Er zijn verschillende studies die aangeven dat een hoog UMFA’s gehalte, ten gevolge van hoge Foliumzuur inname, een aandachtspunt behoort te zijn i.v.m. mogelijke nadelige gevolgen.35,36,37 Maar hier is nog geen sluitend bewijs voor.
Een laag gehalte van UMFA’s lijkt niet schadelijk.29,3 Of kan wellicht voordelen hebben.36 Folaat (5-MTHF) lijkt geen gevolgen te hebben voor concentraties van UMFA’s of de mogelijke nadelige gevolgen ervan.36
Er is een studie die aangeeft dat een grote hoeveelheid Foliumzuur zorgt voor een verminderde MTHFR functie die resulteert in een laag gehalte van Folaat(5-MTHF) bij muizen.37 Maar deze studie geeft geen sluitend bewijs en roept op voor vervolgonderzoek.
Het lijkt erop dat Folaat (5-MTHF) minstens even goed is als foliumzuur in het verbeteren van een laag folaatstatus.30
Er lijken vooralsnog geen schadelijke effecten van Folaat (5-MTHF) bekend te zijn, ook leidt het gebruik van dit supplement tot geen of tot minder UMFA’s.2 Folaat (5-MTHF) supplementen hebben een positieve invloed op de folaatstatus in het lichaam en in het verlagen van het Homocysteïne gehalte.38
Het is mogelijk u te laten testen op de gen-afwijkijken C677T en A1298C. Deze test kunt u aanvragen via 23andme.com, kosten: 167euro.
De Homocysteïne-test kan aangevraagd worden via de huisarts of via ProHealth
Om het lichamelijke folaatniveau aan te vullen zijn er twee keuzes: actief Folaat (5-MTHF) en Foliumzuur. Het is belangrijk deze in combinatie met Methylcobalamine B12 te gebruiken.
Kiest u voor actief Folaat (5-MTHF)? Deze vorm komt zeker aan in het lichaam. Bouw de inname langzaam op en houd de mogelijke symptomen die daarmee in relatie kunnen staan goed in de gaten. We raden ten zeerste aan dit supplement in overleg met een therapeut/ gezondheidsprofessional in te nemen.
Kiest u voor Foliumzuur? Foliumzuur heeft geen last van de mogelijke beginverergering en wordt al vele jaren gebruikt in combinatie met vitamine B12. Blijft de gewenste vitamine B12-reactie echter uit dan zou het kunnen zijn dat u de Foliumzuur niet goed omzet. In dit geval zou een overgang naar Folaat (5-MTHF) oplossing kunnen bieden. Uiteraard in samenspraak met een therapeut/ gezondheidsprofessional.
Eventueel is het ook interessant om vóór de behandeling een homocysteïne-test te laten doen en na een maand nogmaals om te kijken of de homocysteïne-waarde gedaald is. Is de homocysteïne-waarde niet gedaald dan zou dit een belangrijke marker kunnen zijn dat u slecht Foliumzuur kan omzetten naar Folaat (5-MTHF).
Stuur uw vraag naar:
vragen@vitamineb12tekort.nl